Η Ανάληψη του Κυρίου

Ένα ρίγος χαράς διαπερνά τη λέξη «ανάληψη», που δείχνει μια πρόκληση προς τους αποκαλούμενους «νόμους της φύσεως», προς τη διαρκή κάθοδο και πτώση· είναι μια λέξη που ακυρώνει τους νόμους της βαρύτητας και πτώσης. Εδώ αντίθετα τα πάντα είναι ελαφράδα, πέταγμα, μια ατέλειωτη άνοδος. Η Ανάληψη του Κυρίου γιορτάζεται σαράντα μέρες μετά το Πάσχα, την Πέμπτη της έκτης εβδομάδας μετά τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού.

Την Τετάρτη, την παραμονή, η Εκκλησία τελεί την αποκαλούμενη «Απόδοση της εορτής του Πάσχα», σαν να χαιρετά δηλ. το Πάσχα. Η ακολουθία είναι ακριβώς η ίδια, απ’ αρχής μέχρι τέλους, όπως αυτή της νύχτας του Πάσχα, με την απαγγελία ακριβώς των ίδιων στίχων: «Ἀναστήτω ὁ Θεὸς καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ Αὐτοῦ…», «Αὕτη ἡ ἡμέρα ἥν ἐποίησεν ὁ Κύριος, ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ». Όταν ψάλλει αυτούς τους στίχους ο ιερεύς, κρατά την πασχάλια λαμπάδα και θυμιατίζει ολόκληρη την εκκλησία, ενώ σε απάντηση ψάλλεται το «Χριστὸς ἀνέστη”. Αποχωριζόμαστε το Πάσχα, το «αποδίδουμε» στο επόμενο έτος.

Ίσως να έπρεπε να αισθανόμαστε λυπημένοι. Αντί όμως για λύπη, μας δίνεται νέα χαρά: η χαρά να στοχαζόμαστε και να γιορτάζουμε την Ανάληψη. Σύμφωνα με την ευαγγελική διήγηση αυτού του γεγονότος, ο Κύριος αφού έδωσε τις τελευταίες οδηγίες στους μαθητές, «ἐξήγαγε… αὐτοὺς ἔξω ἕως εἰς Βηθανίαν, καὶ ἐπάρας τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὐλόγησεν αὐτούς. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν αὐτὸν αὐτοὺς διέστη ἀπ᾿ αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν. καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ μετὰ χαρᾶς μεγάλης», (Λουκ. 24, 50-52). «Μετὰ χαρὰς μεγάλης…». Ποια είναι η πηγή αυτής της μεγάλης χαράς που αντέχει μέχρι σήμερα και εκρήγνυται με τέτοια εκπληκτική λαμπρότητα την ημέρα της Αναλήψεως; Επειδή φαίνεται σαν ο Χριστός να έφυγε και να άφησε μόνους τους μαθητές· ήταν μια μέρα χωρισμού. Μπροστά τους βρίσκεται ο πολύ μακρύς δρόμος του κηρύγματος, των διωγμών, του πόνου και του πειρασμού που γεμίζουν μέχρι υπερχείλισης την ιστορία του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας. Φαίνεται πως παρήλθε η χαρά, η χαρά της επίγειας και καθημερινής συντροφιάς με τον Χριστό, πως έφθασε στο τέλος η προστασία που παρείχε η δύναμη και η θεότητά Του. Πόσο σωστά όμως έκανε κάποιος ιερέας που ονόμασε την ομιλία του για την Ανάληψη «χαρά του χωρισμού»! Φυσικά η Εκκλησία δεν εορτάζει την αναχώρηση του Χριστού. Ο Χριστός είπε: «μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος». (Ματθ. 28, 20), και ολόκληρη η χαρά της Χριστιανικής πίστης βρίσκεται στη συνειδητοποίηση της παρουσίας Του, όπως ακριβώς την υποσχέθηκε: «οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. 18, 20). Δεν γιορτάζουμε την αναχώρηση του Χριστού, αλλά την ανάληψή Του στους ουρανούς.

Η εορτή της Αναλήψεως αποτελεί γιορτασμό του ανοίγματος του ουρανού στους ανθρώπους, του ουρανού ως του νέου και αιώνιου οίκου, του ουρανού ως της αληθινής μας πατρίδας. Η αμαρτία χώρισε βίαια τη γη από τον ουρανό και μας έκανε γήινους και χοντροκομμένους, προσήλωσε το βλέμμα μας σταθερά στο έδαφος και έκανε τη ζωή μας αποκλειστικά γεωτροπική. Αμαρτία είναι η προδοσία του ουρανού μέσα στην ψυχή. Αυτή ακριβώς τη μέρα, την εορτή της Αναλήψεως, νιώθουμε τρομοκρατημένοι από αυτή την άρνηση που γεμίζει ολόκληρο τον κόσμο. Ο άνθρωπος με υπεροψία και περηφάνια αναγγέλλει πως είναι μόνο υλικός, πως ολόκληρος ο κόσμος είναι υλικός, και πως τίποτε δεν υπάρχει πέρα από το υλικό. Και για κάποιο λόγο είναι ακόμη και χαρούμενος γι’ αυτό, και μιλά με οίκτο και συγκατάβαση γι’ αυτούς που ακόμη πιστεύουν σε κάποιου είδους «ουρανό» σαν να πρόκειται για γελωτοποιούς ή για αγροίκους. Ελάτε αδελφοί, «ουρανοί» είναι απλώς ο ουρανός, είναι τόσο υλικός όσο και καθετί άλλο· δεν υπάρχει τίποτε άλλο, δεν υπήρξε ούτε και θα υπάρξει. Πεθαίνουμε, εξαφανιζόμαστε· έτσι στο μεταξύ ας κτίσουμε έναν επίγειο παράδεισο και ας ξεχάσουμε τις φαντασίες των παπάδων. Αυτό εν συντομία είναι το τελικό αποτέλεσμα και η ουσία του πολιτισμού μας, της επιστήμης μας, της ιδεολογίας μας. Η πρόοδος καταλήγει στο νεκροταφείο, με την πρόοδο των σκουληκιών που τρέφονται από τα πτώματα. Αλλά τι μας προτείνετε, μας ερωτούν, ποιός είναι αυτός ο ουρανός για τον οποίο μιλάτε, στον οποίο ο Χριστός ανελήφθη; Τέλος πάντων, τίποτε δεν υπάρχει στον ουρανό για τον οποίο μιλάτε.

Ας απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας που έζησε δέκα έξι αιώνες πριν. Μιλώντας για τον ουρανό, αναφωνεί: «Τι ανάγκη έχω από τον ουρανό, όταν εγώ ο ίδιος θα γίνω ουρανός;». Ας έρθει η απάντηση από τους Πατέρες μας που ονόμαζαν την Εκκλησία «επίγειο ουρανό». Το ουσιαστικό σημείο αυτών των δύο απαντήσεων είναι το εξής: ουρανός είναι το όνομα της αυθεντικής κλήσης μας ως ανθρώπινα πλάσματα, ουρανός είναι η τελική αλήθεια για τη γη. Όχι. Ο ουρανός δεν βρίσκεται κάπου στο απώτερο διάστημα πέρα από τους πλανήτες ή σε κάποιον άγνωστο γαλαξία. Ουρανός είναι αυτό που μας επιστρέφει ο Χριστός, ό,τι χάσαμε με την αμαρτία και την υπερηφάνεια, με τις επίγειες, αποκλειστικά γήινες, επιστήμες και ιδεολογίες, και τώρα είναι ανοικτός, μας τον προσφέρει και μας τον επιστρέφει ο Χριστός. Ουρανός είναι το βασίλειο της αιώνιας ζωής, το βασίλειο της αλήθειας, της καλοσύνης και της ομορφιάς. Ουρανός είναι ολόκληρη η πνευματική μεταμόρφωση της ανθρώπινης ζωής· ουρανός είναι η βασιλεία του Θεού, η νίκη πάνω στο θάνατο, ο θρίαμβος της αγάπης και της φροντίδας· ουρανός είναι η εκπλήρωση αυτής της έσχατης επιθυμίας, για την οποία ειπώθηκε: «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Α΄ Κορ. 2, 9). Όλα αυτά μας έχουν αποκαλυφθεί, μας έχουν δοθεί από τον Χριστό. Και έτσι ο ουρανός διαπερνά τη ζωή μας εδώ και τώρα, η ίδια η γη γίνεται μια αντανάκλαση, ένα είδωλο της ουράνιας ομορφιάς. Ποιός κατήλθε από τον ουρανό στη γη για να μας επιστρέψει τον ουρανό; Ο Θεός. Ποιός ανέβηκε από τη γη στον ουρανό; Ο άνθρωπος Ιησούς.

Ο Μέγας Αθανάσιος λέει πως «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος θεός». Ο Θεός κατέβηκε στη γη για να μπορέσουμε εμείς να ανεβούμε στον ουρανό! Αυτό ακριβώς γιορτάζουμε την ημέρα της Αναλήψεως! Αυτή είναι η πηγή της λαμπρότητας και της άρρητης χαράς. Αν ο Χριστός βρίσκεται στον ουρανό, κι αν Τον πιστεύουμε και Τον αγαπούμε, τότε είμαστε κι εμείς μαζί Του, στο δείπνο Του, στη Βασιλεία Του. Αν η ανθρωπότητα αναληφθεί μαζί Του, και δεν πέσει, τότε θα ανέβω μαζί Του κι εγώ προσκεκλημένος απ’ Αυτόν. Και «ἐν Αὐτῷ” μου αποκαλύπτεται ο σκοπός, το νόημα και η έσχατη χαρά της ζωής μου. Το καθετί γύρω μας μάς τραβά προς τα κάτω. Ατενίζω όμως τη θεϊκή σάρκα να ανέρχεται στον ουρανό, τον Χριστό να τραβά προς τα πάνω «ἐν φωνῇ σάλπιγγος», και λέω στον εαυτό μου και στον κόσμο: εδώ βρίσκεται η αλήθεια για τον κόσμο και τον άνθρωπο, εδώ είναι η ζωή στην οποία ο Χριστός μας καλεί από την αιωνιότητα.

Τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πληρώσας οἰκονομίαν καὶ τὰ ἐπὶ γῆς ἑνώσας τοῖς οὐρανίοις, ἀνελήφθης ἐν δόξῃ, Χριστέ ὁ Θεὸς ἡμῶν, οὐδαμόθεν χωριζόμενος, ἀλλὰ μένων ἀδιάστατος, καὶ βοῶν τοῖς ἀγαπῶσί σε· Ἐγώ εἰμι μεθ᾿ ὑμῶν καὶ οὐδεὶς καθ᾿ ὑμῶν.