Γιατί ο Άγιος Στέφανος λέγεται και Πρωτομάρτυρας και πότε γιορτάζει;

Ο Άγιος Στέφανος, ή Πρωτομάρτυρας, είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους διακόνους, ένας Άγιος γεμάτος πίστη και χάρισμα ευγλωττίας. Δεν ανήκε στη 12άδα των Αποστόλων όμως συγκαταλεγόταν στους πρώτους μαθητές των Αποστόλων και έκανε πολλά θαύματα με τη δύναμη της Χριστιανικής του Πίστης. Αφιέρωσε τη ζωή του στο κήρυγμα του Λόγου του Ευαγγελίου και φυσικά στη φιλανθρωπία. Θανατώθηκε με λιθοβολισμό από τους Ιουδαίους, την ίδια ώρα που ζητούσε για λογαριασμό τους συγχώρεση από το Θεό.

 Γιατί ονομάζεται Πρωτομάρτυρας και πότε γιορτάζει;

Αποκαλείται «πρωτομάρτυρας», επειδή πρώτος αυτός μαρτύρησε για τον Χριστό, ήταν δηλαδή ο πρώτος που βασανίστηκε και θανατώθηκε στο όνομά Του. Η μνήμη του γιορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 27 Δεκεμβρίου, δηλαδή δύο ημέρες μετά τα Χριστούγεννα ενώ η εύρεση του λειψάνου του τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου και η ανακομιδή τους στις 2 Αυγούστου.

Ποιος ήταν ο Άγιος Στέφανος

Ο Άγιος Στέφανος ήταν ο πρώτος και ο πλέον διακεκριμένος από τους επτά διακόνους, που είχαν εκλεγεί και χειροτονηθεί από τους Αποστόλους να βοηθούν με κοινά γεύματα και με κάθε άλλο μέσο τους φτωχούς, τους ανήμπορους, τα ορφανά και τις χήρες. Διακρινόταν για τη ρητορική του ικανότητα και τη χριστιανική δράση του. Οι Ιουδαίοι, παρακολουθώντας στενά τη δραστηριότητά του και φοβούμενοι την απήχηση που είχαν στον λαό, τον διέταξαν να σταματήσει αμέσως το κήρυγμα. (Πράξεις των Αποστόλων, κεφ. Στ', 1-8).

Με ποια αιτιολογία θανατώθηκε;

Αυτός τους αγνόησε και συνέχισε να κηρύττει το Λόγο του Θεού. Τότε, κάποιοι μισαλλόδοξοι Ιουδαίοι τον συκοφάντησαν ότι δήθεν βλασφημούσε τον Θεό, το Ναό του Σολομώντος και τον προφήτη Μωυσή. Δηλαδή όλα τα «ιερά και τα όσια» των Ιουδαίων. Με την κατηγορία αυτή εξάλλου, συνελήφθη και σύρθηκε ενώπιον του Ιουδαϊκού Συνεδρίου προκειμένου να απολογηθεί και να δικασθεί (Πράξεις των Αποστόλων, κεφ. στ', 9-15). Ο Στέφανος με θάρρος υπερασπίστηκε τη φλογερή του Πίστη και κατηγόρησε τους Ιουδαίους, ότι «φάνηκαν σκληροί στους προφήτες, τους οποίους σκότωσαν, καθώς και σε όλους τους ανθρώπους του Θεού», ενώ επιχειρηματολόγησε για τη θεότητα του Χριστού (Πράξεις των Αποστόλων, κεφ. Ζ', 1-53).

Το μόνο που κατάφερε ο Άγιος Στέφανος ήταν να εξοργίσει ακόμη περισσότερο τους κατηγόρους του, οι οποίοι τον άρπαξαν από την αίθουσα του Συνεδρίου και τον έσυραν έξω από την Ιερουσαλήμ, όπου άρχισαν να τον λιθοβολούν. Ο Στέφανος ατάραχος, δέχθηκε το λιθοβολισμό με τα λόγια «Κύριε Ιησού, δέξου το πνεύμα μου» (Πράξεις 7:59) – τα οποία αποτελούν μια σύντομη και ιδανική προσευχή για κάθε Χριστιανό 0 και γονατισμένος καθώς ήταν, προσευχόταν για τους διώκτες του, αναφέροντας: «Κύριε μη καταλογίσεις σ’ αυτούς αυτή την αμαρτία». Αμέσως μετά παρέδωσε το πνεύμα του. Τη σκηνή του λιθοβολισμού παρακολούθησε και ένας νεαρός Φαρισαίος, ονόματι Σαύλος, ο οποίος φύλαγε τα ρούχα των λιθοβολούντων και επιδοκίμασε την εκτέλεση του Στέφανου (Πράξεις των Αποστόλων, κεφ. ζ', 54-60). Ήταν ο μετέπειτα Απόστολος Παύλος. Κατά την παράδοση, το λείψανο του Πρωτομάρτυρα Στέφανου μεταφέρθηκε από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο στην Κωνσταντινούπολη.

Η εμφάνισή του στην πρωτοχριστιανική γραμματεία

Ο Άγιος Στέφανος δεν αναφέρεται σε κάποιο άλλο βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Το ίδιο συμβαίνει και στους Αποστολικούς Πατέρες και τους Απολογητές.

> Την πρώτη μαρτυρία του τη βρίσκουμε στην αίρεση των Νικολαϊτών, οι οποίοι τον θεωρούσαν ως προστάτη Άγιό τους. Ο Ειρηναίος της Λυών αναφέρει ότι ήταν ο πρωτοδιάκονος και κλήθηκε από τους Αποστόλους να διδάξει τον θείο νόμο, φτάνοντας τελικά στην τελείωση μέσω του μαρτυρίου.

> Ο Τερτυλλιανός επίσης αναφέρει τον Στέφανο, τοποθετώντας δίπλα στον προφήτη Ησαΐα.

> Αργότερα ο Εφραίμ ο Σύρος σε ένα εξηγητικό του έργο πάνω στις Πράξεις, μας αναφέρει για πρώτη φορά εξωγραφική πληροφορία καθώς μας αναφέρει πως ήταν στενός φίλος του Γαμαλιήλ.

>  Από τον 4ο αιώνα και μετά έχουμε αρκετές αναφορές, όπως από το Δίδυμο Τυφλό, τον Γρηγόριο Νύσσης, τον Αστέριο Αμασείας.

>  Κατά τον 5ο έχουμε επίσης τον Ησύχιο, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο κ.α. Επιπρόσθετες εξωγραφικές μαρτυρίες δε βρίσκονται σε όλους αυτούς πατέρες. Προφανώς, η καταστροφή της Ιερουσαλήμ (132-135) για δεύτερη φορά, δεν επέτρεψε να διασωθούν προφορικές παραδόσεις.

> Ο Αυγουστίνος πάντως σε μερικές ομιλίες του αναφέρει πολλά θαύματα από τον Άγιο Στέφανο, μέσω των λειψάνων του.

Η Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα

Η μονή βρίσκεται στο νότιο άκρο της συστάδας των Μετεώρων, ακριβώς πάνω από την Καλαμπάκα. Η πρόσβαση στη μονή είναι πολύ εύκολη και βατή για κάθε επισκέπτη, αφού ένα μικρό πέτρινο γεφύρι συνδέει το σύγχρονο δρόμο στην είσοδο της μονής. Ο σημερινός μικρός ναός του Αγ. Στεφάνου αντικατέστησε στα μέσα του 16ου αιώνα έναν παλιότερο, ο οποίος χτίσθηκε πιθανότατα κατά τον 14ο αιώνα. Πρόκειται για μικρή ξυλόστεγη μονόκλιτη βασιλική με εξωνάρθηκα, που αγιογραφείται στα 1545 μ.Χ.

Στα 1798 κτίσθηκε το επιβλητικό καθολικό της μονής αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους μέσα στο οποίο φυλάσσεται η τίμια κάρα του Αγίου, δώρο του ηγεμόνα της Βλαχίας. Οι τοιχογραφίες του καθολικού είναι σύγχρονες και φιλοτεχνούνται από τον σύγχρονο Έλληνα αγιογράφο Βλάση Τσοτσώνη.

Η πλούσια συλλογή του μοναστηριού περιλαμβάνει σπάνια χειρόγραφα, βυζαντινές εικόνες και ιερά κειμήλια. Η μονή του Αγίου Στεφάνου αποτελεί από το 1961 γυναικεία αδελφότητα.

Η Christianity Art δεν θα ήταν δυνατόν να λείπει από την Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα, εκεί όπου κάθε χρόνο καταφθάνουν χιλιάδες πιστοί, στο πιο εμβληματικό και ενδιαφέρον μοναστήρι σε αυτό το μοναδικό σύμπλεγμα από σκοτεινόχρωμους βράχους από ψαμμίτη.