Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 17 Σεπτεμβρίου 2023, μετὰ τὴν Ὕψωσιν (Μάρκ. η΄ 34 – θ΄ 1)
Εἶπεν ὁ Κύριος· ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει.
ΝΑ ΜΗ ΧΑΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΑΣ
«Τί ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ;»
Τὰ λόγια αὐτὰ ποὺ ἀκούσαμε ἀπὸ τὸ θεϊκὸ στόμα τοῦ Κυρίου ἀσφαλῶς μᾶς ἀφυπνίζουν ἀπὸ τὸν λήθαργο τῆς παρούσας ζωῆς. Συχνὰ οἱ ἕλξεις καὶ οἱ ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου μᾶς ὑπνωτίζουν. Χάνουμε τὸν προορισμό μας. Νομίζουμε ὅτι τὸ πᾶν εἶναι ἡ ἱκανοποίηση τῶν σωματικῶν αἰσθήσεών μας καὶ λησμονοῦμε κάτι πολὺ σημαντικό: ὅτι δὲν ἔχουμε μόνο σῶμα, ἀλλὰ καὶ ψυχή. Γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ ἔκανε λόγο σήμερα ὁ Χριστός. Μᾶς δίνει ἔτσι μιὰ καλὴ εὐκαιρία νὰ ἐξετάσουμε στὴ συνέχεια τὴν ἀνεκτίμητη ἀξία της καὶ τὴ φροντίδα ποὺ καλούμαστε νὰ δείξουμε γι᾿ αὐτή.
1. Ἡ ἀξία τῆς ψυχῆς μας
Κάνει ὁπωσδήποτε ἐντύπωση τὸ ἀνθρώπινο σῶμα μὲ τὶς πολυσύνθετες λειτουργίες τῶν ὀργάνων του, ποὺ τὸ καθιστοῦν ἕνα τέλειο ἀριστούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ ὅμως ποὺ πραγματικὰ μένει κανεὶς ἔκθαμβος, εἶναι ὅταν ἐξετάζει τὴν ἀνθρώπινη ψυχή. Ἀδυνατεῖ νὰ ἑρμηνεύσει τὸ δυσπρόσιτο βάθος της, διότι, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ σῶμα, ποὺ εἶναι ὑλικὸ καὶ ὁρατό, ἡ ψυχὴ εἶναι ἄυλη καὶ ἀόρατη.
Ἡ ὕπαρξή της γίνεται ἀντιληπτὴ ἀπὸ τὶς ἐνέργειές της. Δίνει στὸν ἄνθρωπο τὴ δυνατότητα νὰ σκέπτεται, νὰ δημιουργεῖ, νὰ κρίνει, νὰ θυμᾶται, νὰ φαντάζεται, νὰ προοδεύει. Τοῦ χαρίζει ἀνώτερα αἰσθήματα, ὅπως τὴν ἀγάπη. Τὸν καθιστᾶ ἐλεύθερο νὰ ἐπιλέγει τὸ καλὸ ἢ τὸ κακό. Εἶναι δημιουργημένη «κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ». Εἶναι τὸ συστατικὸ στοιχεῖο τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἐπιβεβαιώνει τὴ θεϊκή, τὴν οὐράνια προέλευσή του, τὴν πνευματική του διάσταση.
Γι᾿ αὐτὸ ἔχει ἀνυπολόγιστη ἀξία. Ἀξίζει πολὺ περισσότερο ἀπὸ ὅλο τὸν κόσμο· ἀπὸ ὅλα τὰ πλούτη καὶ τὶς τιμὲς τοῦ κόσμου αὐτοῦ. Καὶ ἡ πιὸ τρανὴ ἀπόδειξη εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρὸς τοῦ Κυρίου, τὴν Ὕψωση τοῦ ὁποίου ἑορτάσαμε πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες. Γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας ὁ θεῖος Λυτρωτὴς πρόσφερε ὡς λύτρο τὸ τίμιο Αἷμα του κατὰ τὴ σταυρική του θυσία. «Τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;», μᾶς ρώτησε σήμερα ὁ Χριστός. Τί μπορεῖ νὰ προσφέρει ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ ἐξαγοράσει τὴν ψυχή του ἀπὸ τὴν αἰώνια ἀπώλεια; Τὴν ἀπάντηση τὴν ἔδωσε ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος. Ἔδωσε ὡς ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς μας τὸν ἴδιο του τὸν Ἑαυτὸ μὲ τὴ σταυρική του θυσία. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἀποδεικνύει τὴν ἀνεκτίμητη ἀξία τῆς ψυχῆς μας.
2. Ἡ φροντίδα γιὰ τὴν ψυχή μας
Ὡστόσο στὴν ὑλιστικὴ ἐποχή μας πολλοὶ ἄνθρωποι περιφρονοῦν τὴν ψυχή τους καὶ ἀδιαφοροῦν γιὰ τὶς ἀνάγκες της. Πασχίζουν νὰ κερδίσουν ὅλο τὸν κόσμο μὲ τὶς δόξες καὶ τὰ ἀξιώματα, τὰ πλούτη, τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ τὶς ἁμαρτωλὲς ἀπολαύσεις του. Νομίζουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι μόνο τὸ σῶμα, ποὺ φαίνεται, ἀγνοώντας τὴν αἰώνια ζωή, τὸν ὕψιστο προορισμό τους, ἀφήνοντας ἔτσι τὴν ψυχή τους νὰ χάνεται στὴν αἰώνια ἀπώλεια.
Δὲν εἶναι δὲ μόνο οἱ ἄνθρωποι ποὺ ζοῦν μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό. Κι ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ κάποτε παρασυρόμαστε ἀπὸ τὸ φρόνημα αὐτό. Ἀγωνιοῦμε ἴσως γιὰ τὰ ἐπίγεια ἀγαθά μας, γιὰ τὸ σπίτι μας, τὸ αὐτοκίνητό μας, γιὰ τὴν ὑγεία τοῦ σώματός μας, γιὰ τὶς κοσμικὲς ἐπιτυχίες μας, τὴν ἐπαγγελματικὴ πρόοδό μας· γιὰ θέματα τῆς καθημερινότητας ποὺ δὲν εἶναι ἐκ προοιμίου ἁμαρτωλά, μποροῦν ὅμως πολὺ ὕπουλα νὰ βλάψουν τὴν ψυχή μας. Λησμονοῦμε μέσα στὴν τύρβη τῶν ἐργασιῶν τὴ θεόπλαστη ψυχή μας, τὴν παραμελοῦμε καὶ τὴν ἀφήνουμε νὰ μαραθεῖ, νὰ χάσει κάθε πνευματικὴ ἰκμάδα, νὰ ἀρρωστήσει καὶ τελικὰ νὰ νεκρωθεῖ.
Ὁ Μέγας Βασίλειος μᾶς προτρέπει σχετικά: «Ἐπιμελοῦ ψυχῆς, πράγματος ἀθανάτου» (ΕΠΕ 6, 222). Ἂς δείχνουμε λοιπὸν κάθε ἐπιμέλεια καὶ φροντίδα γιὰ τὴν ἀθάνατη ψυχή μας. Ἂς τὴ διατηροῦμε καθαρὴ μὲ τὴν ἐκκοπὴ τῶν παθῶν καὶ τὴν ἱερὰ Ἐξομολόγηση. Ἂς τὴ στολίζουμε μὲ τὶς ἀρετὲς καὶ τὰ ἀγαθὰ ἔργα. Ἂς τὴν τροφοδοτοῦμε μὲ τὴν προσευχή, τὴ μελέτη τοῦ θείου λόγου καὶ κυρίως μὲ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου μας. Ἂς τὴν ἀνακρίνουμε γιὰ τὶς διαθέσεις καὶ τὶς ἐπιθυμίες της. Ἂς τὴν ἐξετάζουμε ἂν εἶναι ὑγιής. Ἂς τῆς δίνουμε καθημερινὰ χρόνο, διότι αὐτὸ τελικὰ εἶναι τὸ πιὸ ἐπεῖγον ἀπὸ ὅλα: νὰ κερδίσουμε, δηλαδὴ νὰ σώσουμε τὴν ἀθάνατη καὶ αἰώνια ψυχή μας.
