Μουσικολειτουργικὴ προσέγγιση στὴν ἀκολουθία τῶν Μεγάλων Ὡρῶν τῶν Χριστουγέννων

Κουτούμπας Κωνσταντῖνος

Θεολόγος

Ἡ Ἀκολουθία τῶν Μεγάλων Ὠρών τελειται τὸ πρωὶ τῆς 24ης Δεκεμβρίου μετὰ τὸν Ὄρθρο. Στὴ σύγχρονη πράξη ὅλες οἱ Ἀκολουθίες τῆς Παραμονῆς τῶν Χριστουγέννων (Ὄρθρος – Ὧρες – Ἑσπερινὸς) ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα στὸ τέλος τοῦ ὁποίου τελεῖται καὶ Θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Γιὰ αὐτὸ καὶ οἱ Ἐκκλησίες τὴν Παραμονὴ ξεκινοῦν ἀρκετὰ πρωὶ προκειμένου νὰ καλυφθεῖ τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ ἀπαιτεῖται.

Περισσότερα: Μουσικολειτουργικὴ προσέγγιση στὴν ἀκολουθία τῶν Μεγάλων Ὡρῶν τῶν Χριστουγέννων

Δωδεκαήμερο

Δωδεκαήμερο στη χριστιανική παράδοση ονομάζεται η χρονική περίοδος των δώδεκα ημερών από τα Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου) μέχρι και την παραμονή των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου).

Ορθόδοξη Εκκλησία

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, τόσο τα Χριστούγεννα όσο και τα Θεοφάνεια συγκαταλέγονται στις δώδεκα μεγάλες εορτές, που έρχονται δεύτερες μόνο μετά το Πάσχα σε σημασία^[1], αλλά και στις 10 Δεσποτικές εορτές.

Το Δωδεκαήμερο είναι χρονικό διάστημα χωρίς καμιά νηστεία εκτός από την τελευταία του ημέρα, την παραμονή των Θεοφανείων.^[1] Κατά τη διάρκειά του η μία εορτή διαδέχεται την άλλη. Πρώτα-πρώτα ο εορτασμός των Χριστουγέννων εκτείνεται σε τρεις ημέρες: Ανήμερα εορτάζεται η «κατά σάρκα Γέννησις του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού», η προσκύνηση των ποιμένων της Βηθλεέμ και η άφιξη των Τριών Μάγων. Η δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων (26 Δεκεμβρίου) είναι η «Σύναξις της Θεοτόκου», αναφερόμενη στον ρόλο της Παναγίας στην Ενανθρώπηση του Υιού του Θεού, και είναι δημόσια αργία στην Ελλάδα. Η τρίτη ημέρα (27 Δεκεμβρίου) είναι η εορτή του Πρωτομάρτυρα και αρχιδιακόνου Αγίου Στεφάνου, η χρονική εγγύτητα της οποίας στα Χριστούγεννα τονίζεται στο κοντάκιο του αγίου: «Ο Δεσπότης χθες ημίν δια σαρκός επεδήμει και ο δούλος σήμερον από σαρκός εξεδήμει. Χθες μεν γαρ ο βασιλεύων σαρκί ετέχθη, σήμερον δε ο ικέτης λιθοβολείται.»

Περισσότερα: Δωδεκαήμερο

Καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη

Ἀθανάσιος

Μητροπολίτης Λεμεσοῦ

Τὴν περίοδο τῶν Χριστουγέννων, ὁπωσδήποτε ἔρχεται μπροστά μας αὐτὸς ὁ ὕμνος τῶν ἀγγέλων, ποὺ ἔψαλλαν πρὶν 2000 καὶ πλέον χρόνια, ὅταν κάποια νύχτα τοῦ χειμῶνα ὁ Θεὸς ἔγινε γιὰ μᾶς ἄνθρωπος. Τὸ Εὐαγγέλιο λέει, ὅτι «πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου ἔψαλλε καὶ ὑμνοῦσε τὸν Θεὸ καὶ ἔλεγε: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».

Περισσότερα: Καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη

Ἡ παραβολὴ τοῦ Δείπνου (Λουκ ιδ΄ 16-24)

Anthony Bloom

Metropolitan of Sourozh (1914- 2003)

Στὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Ξανὰ καὶ ξανὰ ἀκοῦμε τούτη τὴν παραβολὴ τοῦ Χριστοῦ. Ἂν μονάχα τὴν δεχόμασταν βαθιὰ στὴν καρδιά μας, ἐὰν βλέπαμε τοὺς ἑαυτούς μας ὅπως ἀπεικονίζονται σ’ αὐτήν! Πόσοι εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ περιγράφονται στὴν παραβολή, ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ποῦν στὸν Κύριο ὅταν τοὺς καλεῖ – ὄχι νὰ κάνουν κάτι ἰδιαίτερο, ἀλλὰ ἁπλὰ νὰ εἶναι μαζί Του, νὰ μοιραστοῦν τὴν χαρά Του, νὰ γίνουν μέτοχοι τῆς Θείας Χάριτος- πόσοι ἀπὸ ἐμᾶς θὰ Τοῦ ἔλεγαν (καὶ τὸ κάνουμε, ἀλλὰ τὸ συνειδητοποιοῦμε;): Κύριε, ἀνήκω στὴν γῆ, δὲν μὲ ἔφτιαξες ἀπὸ τὴν γῆ, δὲν ἔχω δημιουργηθεῖ ἀπὸ τὴν σκόνη; Ἡ γῆ εἶναι ἡ μητέρα μου, εἶναι τὸ πιὸ κοντινὸ πράγμα σὲ μένα, τῆς ἀνήκω. Ξεχνώντας ὅτι πράγματι τῆς ἀνήκουμε· ἔχουμε φτιαχτεῖ ἀπὸ αὐτήν, ἔχουμε διαμορφωθεῖ ἀπὸ αὐτήν, ἀλλὰ θὰ ἐπιστρέψουμε σ’ αὐτὴν σὰν σκόνη, ἐκτὸς ἐὰν ὑπάρχει μέσα μας ἡ ἄλλη προοπτική, ἐκτὸς ἐὰν συνειδητοποιοῦμε, ὄχι μονάχα μὲ τὸ νοῦ, ὅτι πράγματι δημιουργηθήκαμε ἀπὸ τὴν γῆ, ἀλλὰ ὅμως ἀπὸ τὸν ἰσχυρό, δημιουργικὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅτι ἀνήκουμε σ’ Ἐκεῖνον ποὺ πρόφερε αὐτὸν τὸν λόγο, ὅτι συγγενεύουμε μ’ Ἐκεῖνον πιὸ πολὺ ἀπ’ ὅ,τι μὲ τούτη τὴ γῆ. Νοιώθουμε σὰν νὰ ἔχουμε ριζώσει βαθιὰ σ’αὐτήν, σὰν ν’ ἀντλοῦμε ἀπὸ ἐκεῖ αὐτὸ ποὺ εἴμαστε: τὴ ζωὴ· ἀλλὰ ἐπίσης αὐτὰ ποὺ ἡ γῆ γεννᾶ, ὀμορφιὰ καὶ χαρά, καὶ τὸ κάθε τι· καὶ εἶναι τόσο εὔκολο νὰ ξεχάσουμε ὅτι ἔχουμε κληθεῖ νὰ γίνουμε κάτι περισσότερο ἀπὸ τὴ σκόνη αὐτῆς τῆς γῆς!

Περισσότερα: Ἡ παραβολὴ τοῦ Δείπνου (Λουκ ιδ΄ 16-24)

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 17 Δεκεμβρίου 2023, ΚΘ΄ Κυριακῆς (Κολασ. γ΄ 4-11)

4 ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. 5 Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, 6 δι’ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας, 7 ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς· 8 νυνὶ δὲ ἀπόθεσθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν· 9 μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ10 καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ’ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, 11 ὅπου οὐκ ἔνι Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός.

Περισσότερα: Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 17 Δεκεμβρίου 2023, ΚΘ΄ Κυριακῆς (Κολασ. γ΄ 4-11)

Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 17 Δεκεμβρίου 2023, ΙΑ΄ Λουκᾶ – Τῶν ἁγίων Προπατόρων ( Λουκ. ιγ΄ 10-17)

Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· ἄνθρωπός τις ἐποίησε δεῖπνον μέγα καὶ ἐκάλεσε πολλούς· καὶ ἀπέστειλε τὸν δοῦλον αὐτοῦ τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις· ἔρχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά ἐστι πάντα. καὶ ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι πάντες. ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ· ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν. καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἀπήγγειλε τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα. τότε ὀργισθεὶς ὁ οἰκοδεσπότης εἶπε τῷ δούλῳ αὐτοῦ· ἔξελθε ταχέως εἰς τὰς πλατείας καὶ ρύμας τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀναπήρους καὶ χωλοὺς καὶ τυφλοὺς εἰσάγαγε ὧδε. καὶ εἶπεν ὁ δοῦλος· κύριε, γέγονεν ὡς ἐπέταξας, καὶ ἔτι τόπος ἐστί. καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν δοῦλον· ἔξελθε εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ φραγμοὺς καὶ ἀνάγκασον εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκός μου. λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῶν κεκλημένων γεύσεταί μου τοῦ δείπνου. πολλοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί.